Standardy Ochrony Małoletnich w Urzędzie Gminy w Popielowie
Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Wójta Gminy Popielów Nr 120.175.2024 z dnia 15 lutego 2024r.
Standardy Ochrony Małoletnich w Urzędzie Gminy w Popielowie
Zasady bezpiecznych relacji pracowników z małoletnimi, określone przez Standardy, obowiązują wszystkich pracowników, współpracowników, a także każdą dorosłą osobę mającą kontakt z małoletnimi znajdującymi się pod opieką pracowników Urzędu Gminy w Popielowie jeśli kontakt ten odbywa się za zgodą Urzędu i/lub na jej terenie.
Niniejszy dokument został również przygotowany w wersji skróconej, zrozumiałej dla małoletnich (Załącznik nr 1).
ROZDZIAŁ I
Podstawowe pojęcia
§1
Ilekroć w niniejszym dokumencie mowa o:
- Wójcie – należy przez to rozumieć Wójta Gminy Popielów;
- Jednostce – należy przez to rozumieć Urząd Gminy w Popielowie;
- Małoletnim – należy przez to rozumieć każdą osobę do ukończenia 18 roku życia;
- Pracowniku – należy przez to rozumieć każdą osobę zatrudnioną lub współpracującą z Urzędem Gminy w Popielowie, bez względu na formę, w tym w szczególności pracownika, zleceniobiorcę, wykonawcę, praktykanta, wolontariusza, stażystę, którzy z racji pełnionej funkcji lub wykonywanych zadań mają lub mogą mieć kontakt z małoletnimi;
- Rodzicu – należy przez to rozumieć przedstawiciela ustawowego małoletniego pozostającego pod ich władzą rodzicielską; jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka;
- Opiekunie – należy przez to rozumieć opiekuna prawnego małoletniego, tj. osobę, która jest przedstawicielem ustawowym małoletniego, może dokonywać czynności prawnych w imieniu małoletniego i ma za zadanie chronić jego interesy prawne, osobiste i finansowe;
- Przemocy fizycznej – należy przez to rozumieć każde celowe użycie siły fizycznej skierowane przeciwko innej osobie, mające na celu przekroczenie jej granicy ciała, w szczególności bicie, popychanie, szarpanie;
- Przemocy psychicznej – należy przez to rozumieć powtarzający się wzorzec zachowania w stosunku do małoletniego, mającego na celu wywołanie u niego pogorszenie samopoczucia/samooceny, spowodowanie poczucia zagrożenia, w szczególności zachowanie polegające na wyśmiewaniu małoletniego, karanie przez odmowę szacunku/zainteresowania, stała krytyka, izolacja społeczna, degradacja werbalna (wyzywanie, poniżanie, upokarzanie, zawstydzanie), stosowanie gróźb;
- Przemocy seksualnej – każda czynność seksualna podejmowana z dzieckiem poniżej 15 roku życia, m.in.: zachęcanie dziecka do rozbierania się, wysyłania nagich zdjęć, dotykania się w miejsca intymne, zawstydzanie dziecka tematyką seksualną.
- Przemoc rówieśnicza — ze szczególnym uwzględnieniem formy przemocy online, na przykład: szydzenie z wyglądu, z choroby, z dysfunkcji, dysponowanie wizerunkiem bez zgody rówieśnika, namawianie do przestępstwa, wyśmiewanie, używanie przemocy fizycznej.
- Zaniedbanie — stałe niezaspokajanie podstawowych potrzeb dziecka w tym potrzeb emocjonalnych, na przykład: zaniedbanie obszarów opieki zdrowotnej, edukacji, odżywiania czy zapewnienia bezpiecznych warunków życia.
- Standardy – należy przez to rozumieć niniejszy dokument wraz z załącznikami, wprowadzonymi na podstawie zarządzenia Wójta Gminy Popielów.
ROZDZIAŁ II
Zasady weryfikacji personelu
§2
- Przed nawiązaniem z osobą stosunku pracy lub dopuszczeniem do działalności związanej z kontaktem z małoletnimi Wójt, realizuje obowiązki określone w art. 21 ustawy z 13.05.2016r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich.
- Wójt lub upoważniony przez niego Pracownik uzyskuje informacje, czy dane osoby, z którą ma być nawiązana współpraca, są zamieszczone w Rejestrze z dostępem ograniczonym lub w Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze. W tym celu osoba ubiegająca się o nawiązanie współpracy przekazuje niezbędne informacje.
- Osoba, z którą ma być nawiązana współpraca, przedkłada Wójtowi informację z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego.
§3
- Osoba, z którą ma być nawiązana współpraca, posiadająca obywatelstwo innego państwa niż Rzeczpospolita Polska, przedkłada informację z rejestru karnego państwa obywatelstwa uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi.
- Osoba, z którą ma być nawiązana współpraca, składa Wójtowi oświadczenie o państwie lub państwach, w których zamieszkiwała w ciągu ostatnich 20 lat, innych niż Rzeczpospolita Polska i państwo obywatelstwa oraz jednocześnie przedkłada Wójtowi informację z rejestrów karnych tych państw uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi.
- W przypadku gdy prawo państwa, z którego ma być przedłożona informacja, o której mowa w ust. 1-2, nie przewiduje jej sporządzenia lub w danym państwie nie prowadzi się rejestru karnego, Pracownik składa Wójtowi oświadczenie o tym fakcie wraz z oświadczeniem, że nie była prawomocnie skazana w tym państwie za czyny zabronione odpowiadające przestępstwom określonym w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z 29.07.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii oraz nie wydano wobec niej innego orzeczenia, w którym stwierdzono, iż dopuściła się takich czynów zabronionych, oraz że nie ma obowiązku wynikającego z orzeczenia sądu, innego uprawnionego organu lub ustawy stosowania się do zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi.
- Oświadczenia, o których mowa w ust. 2 i 3, składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: "Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia". Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
§4
Sprawdzenie osoby, z którą ma być nawiązana współpraca zamieszczone w Rejestrze z dostępem ograniczonym lub w Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze, Wójt dokumentuje poprzez utrwalenie w formie wydruku i załączenie do akt osobowych pracownika albo dokumentacji osoby, z którą ma być nawiązana współpraca.
ROZDZIAŁ III
Zasady bezpiecznych relacji pomiędzy personelem a małoletnim
§5
- Zadaniem pracowników jest kierowanie się dobrem małoletniego, podejmowanie wszystkich działań w zgodzie z obowiązującymi przepisami prawnymi - w tym obowiązkiem ochrony małoletnich przed krzywdzeniem, a w szczególności:
- szanowanie godność małoletniego, uznawanie jego praw oraz pozwalanie na wyrażanie jego własnych poglądów;
- traktowanie indywidualnie każdego małoletniego oraz zwracanie uwagi na jego potrzeby;
- bycie obiektywnym, sprawiedliwym i cierpliwym;
- słuchanie i udzielanie małoletnim odpowiedzi adekwatnych do wieku;
- szanowanie prawa dziecka do prywatności.
§6
- Niedozwolone, aby pracownik przejawiał wobec małoletnich jakichkolwiek zachowania przemocowe, naruszające ich prawa lub dobra osobiste, sprzeczne z szeroko rozumianym dobrem i interesem małoletniego, a w szczególności:
- będących okazywaniem wobec małoletniego braku szacunku;
- narażających małoletniego na niebezpieczeństwo utraty zdrowia lub życia;
- naruszające godność małoletniego, dyskryminujące małoletniego ze względu na płeć, rodzinę lub miejsce pochodzenia, wyznanie, orientację seksualną czy poglądy polityczne, czy z jakichkolwiek innych powodów;
- będących przekroczeniem nietykalności fizycznej małoletniego lub jego seksualności;
- powodujące szkody na zdrowiu fizycznym lub psychicznym małoletniego;
- istotnie naruszające jego prywatność lub wzbudzające w nim poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, stosowanych zarówno w formie jawnej lub ukrytej, bezpośredniej czy za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej;
- polegających na używaniu wobec małoletniego wymagań lub treści nieadekwatnych do jego wieku lub sytuacji;
- ujawniających jakiekolwiek informacje o małoletnim osobom nieuprawnionym, w tym innym uczniom lub ich rodzicom, dotyczących wszystkich wrażliwych obszarów funkcjonowania małoletniego w szczególności: jego sytuacji rodzinnej, zdrowotnej, ekonomicznej, prawnej;
- sprzyjających demoralizacji małoletniego m.in. stosowania w obecności małoletnich wulgaryzmów, alkoholu, narkotyków lub innych środków psychoaktywnych lub udostępniania małoletnim wyrobów tytoniowych, alkoholu, narkotyków lub innych środków psychoaktywnych;
- mogących być oznaką lub przyczyną braku bezstronności wobec małoletniego, w tym czerpaniem korzyści majątkowych z relacji z małoletnim lub jego rodziną.
§7
- Komunikacja między pracownikiem a małoletnim powinna być prowadzona z zachowaniem szacunku, cierpliwości, uważności i zrozumienia.
- Odpowiedzi i informacje udzielane małoletnim powinny być udzielane w sposób adekwatny do ich wieku i sytuacji.
- Komunikacja z małoletnim powinna się odbywać w sposób, który nie będzie go zawstydzać, lekceważyć ani obrażać.
- Pracownik nie może krzyczeć na małoletniego, z wyjątkiem szczególnych przypadków wynikających z bezpieczeństwa małoletniego.
- Pracownik jest zobowiązany do każdorazowego poinformowania małoletniego o decyzjach podejmowanych w stosunku do niego oraz wyjaśnienia mu ich podstaw. Podejmowanie decyzji dotyczących małoletniego powinno następować z poszanowaniem jego godności i w miarę możliwości uwzględniać jego oczekiwania.
ROZDZIAŁ IV
Zasady bezpiecznych relacji pomiędzy małoletnimi
§8
- Zachowania małoletnich wobec siebie nie mogą naruszać obowiązujących przepisów prawnych.
- W relacjach pomiędzy małoletnimi zabrania się przede wszystkim:
- wszelkich przejawów przemocy fizycznej i seksualnej w tym:
- bicia, popychania, szarpania, przypalania, szturchania, kopania itp.,
- niszczenia przedmiotów należących do małoletniego,
- przymuszania do czynności o charakterze seksualnym,
- zmuszania do innych niewłaściwych zachowań wbrew woli małoletniego;
- wszelkich przejawów przemocy psychicznej w tym:
- wyśmiewania, poniżania i ubliżania (zarówno w formie kontaktu bezpośredniego jak i pośredniego),
- grożenia, zastraszania, szantażowania,
- izolowania i wykluczania z grupy;
- wszelkich przejawów cyberprzemocy w tym:
- naruszania dobrego imienia małoletniego z wykorzystaniem jego wizerunku w sieci,
- obraźliwych komentarzy w sieci pod adresem małoletniego,
- bez zgody małoletniego produkowania lub udostępniania innym za pomocą cyfrowych technologii zdjęć, filmów ośmieszających małoletniego i publikowanie ich w sieci, także modyfikowania treści z udziałem małoletniego,
- podszywania się za małoletniego w sieci i tworzenia treści w jego imieniu,
- nakłaniania innych użytkowników technologii cyfrowych do określonych działań na szkodę małoletniego (np. wykluczania go z grupy, hejtowania, udostępniania szkalujących treści),
- innych działań naruszających prawa małoletniego lub jego dobra osobiste w tym:
- narażających małoletniego na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia,
- naruszających jego godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,
- powodujących szkody na jego zdrowiu fizycznym lub psychicznym wywołujące u niego cierpienie lub krzywdę,
- istotnie naruszających jego prywatność lub wzbudzające w nim poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej;
- działań narażających na niebezpieczeństwo utraty zdrowia lub życia w tym posiadanie, podawanie lub udostępnianie niedozwolonych substancji psychoaktywnych, alkoholu, nikotyny, dopalaczy, e-papierosów itp.
- wszelkich przejawów przemocy fizycznej i seksualnej w tym:
ROZDZIAŁ V
Zasady podejmowania interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka oraz osoby odpowiedzialne za podejmowanie interwencji
§9
- Każdy Pracownik, który zauważy lub podejrzewa, że małoletni jest krzywdzony ma obowiązek skutecznie zareagować – przekazać informację o zaobserwowanym zdarzeniu w formie notatki służbowej Wójtowi lub Koordynatorowi wyznaczonemu przez Wójta (wzór notatki stanowi załącznik nr 2).
- Wójt lub Koordynator dokonują zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia małoletniego do Ośrodka Pomocy Społecznej w Popielowie. Dalsze kroki, w tym przygotowanie planu wsparcia małoletniego, podejmują już Pracownicy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Popielowie. Plan wsparcia małoletniego powinien być przejrzysty, rozpisany w sposób jasny, konkretny i wykonalny. Przede wszystkim plan powinien być mierzalny, tj. pozwalać na weryfikuję czy cel lub poszczególne etapy zostały osiągnięte oraz określać jakie inne organizacje i podmioty należy zaangażować w pomoc małoletniemu.
§10
- W przypadku ujawnienia zaniedbania przez rodziców, ich niewydolności wychowawczej właściwym jest zawiadomienie sądu rodzinnego, celem wglądu w sytuację rodziny.
- W każdym przypadku zauważenia krzywdzenia małoletniego należy uzupełnić Kartę Interwencji, której wzór stanowi załącznik nr 3.
- Następnie Karta jest przesyłana do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Popielowie.
§ 11
- Interwencja, to reakcja na ujawnione lub podejrzewane krzywdzenie małoletniego, której celem jest ochrona małoletniego poprzez zaprzestanie krzywdzenia i zapewnienia mu bezpieczeństwa. Zakłada podejmowanie działań zgodnie z najlepszym interesem dziecka i współpracę osób zaangażowanych w ochronę krzywdzonego małoletniego. Przepisy prawa zawierają ramowe schematy postępowania interwencyjnego, jednak każda sytuacja jest inna. Podejmując interwencję należy wziąć pod uwagę wyjątkowość każdego przypadku i konieczność dostosowania się do jego specyfiki.
- Na potrzeby niniejszych Standardów przyjęto następującą kwalifikację zagrożenia bezpieczeństwa małoletnich:
- popełniono przestępstwo na szkodę małoletniego (np. wykorzystanie seksualne, znęcanie się nad małoletnim),
- doszło do innej formy krzywdzenia, niebędącej przestępstwem, takiej jak np. krzyk, kary fizyczne, poniżanie,
- doszło do zaniedbania potrzeb życiowych małoletniego (np. związanych z żywieniem, higieną czy zdrowiem).
- Na potrzeby niniejszych Standardów wyróżniono procedury interwencji w przypadku podejrzenia działania na szkodę małoletniego przez:
- osoby dorosłe (pracowników, inne osoby trzecie, rodziców/opiekunów prawnych),
- innego małoletniego.
§ 12
- W przypadku podejrzenia, że życie małoletniego lub zdrowie jest bezpośrednio zagrożone należy niezwłocznie poinformować odpowiednie służby, dzwoniąc pod numer 112. Wezwania służb dokonuje Pracownik, który pierwszy powziął informację o zagrożeniu.
- O interwencji należy niezwłocznie poinformować Wójta lub Koordynatora, który następnie wypełnia Kartę Interwencji.
§ 13
- W przypadku podejrzenia przemocy rówieśniczej małoletniego wobec innego małoletniego, należy w pierwszej kolejności przeprowadzić rozmowę z dzieckiem doświadczającym krzywdzenia, a następnie dzieckiem podejrzewanym o krzywdzenie. Ponadto należy porozmawiać z innymi osobami mającymi wiedzę o zdarzeniu.
- W trakcie podejmowanych czynności należy ustalić przebieg zdarzenia, a także wpływ zdarzenia na zdrowie psychiczne i fizyczne małoletniego krzywdzonego. Ustalenia z rozmów są spisywane na karcie interwencji. Dla małoletniego doświadczającego krzywdzenia oraz dla małoletniego podejrzewanego o krzywdzenie sporządza się oddzielne karty interwencji.
- Następnie Karty interwencji należy przekazać Koordynatorowi do spraw Standardów ochrony małoletnich.
ROZDZIAŁ VI
Zasady bezpiecznego korzystania z Internetu i mediów elektronicznych
§14
- W ramach procedury ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w sieci informatyk w urzędzie gminy jest odpowiedzialny za zabezpieczenie profesjonalnym oprogramowaniem wszystkich urządzeń w Urzędzie Gminy w Popielowie wraz dostępem do Internetu, przed dostępem małoletnich do niebezpiecznych treści.
- Zabezpieczeniami mają być objęte wszystkie urządzenia, za pośrednictwem których dzieci przebywające na terenie Urzędu Gminy w Popielowie mają dostęp do sieci Internet.
- Zabezpieczenia, o których mowa w pkt 1 powinny być w miarę możliwości jak najnowsze i systematycznie aktualizowane. Za ich aktualizację odpowiadają osoby wskazane w ustępie 1.
ROZDZIAŁ VII
Zasady przeglądu i aktualizacji Standardów Ochrony Małoletnich
§15
- Realizacja Standardów Ochrony Małoletnich jest regularnie monitorowana.
- Koordynator ma obowiązek co najmniej raz na dwa lata dokonywać oceny standardów w celu zapewnienia ich dostosowania do aktualnych potrzeb oraz zgodności z obowiązującymi przepisami.
- Wnioski z przeprowadzonej oceny są pisemnie dokumentowane, a niniejszy dokument w przypadku stwierdzenia takiej konieczności modyfikowany.
- Wnioski z przeprowadzonej oceny obejmują również identyfikację potrzeb szkoleniowych personelu i małoletnich.
ROZDZIAŁ VIII
Zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu do stosowania standardów, zasady przygotowania personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności
§16
- Za przeszkolenie personelu do stosowania standardów odpowiada Koordynator do spraw Standardów Ochrony Małoletnich.
- Osoba odpowiedzialna za Standardy Ochrony Małoletnich, realizując zadanie określone w ust. 1, ma przede wszystkim:
- udostępnić pracownikom dokument Standardy Ochrony Małoletnich;
- przeprowadzić przynajmniej raz na dwa lata szkolenia dla wyznaczonych pracowników Urzędu Gminy w Popielowie ze stosowania w praktyce dokumentu Standardy Ochrony Małoletnich;
- odebrać od wyznaczonych pracowników Urzędu Gminy w Popielowie oświadczenia o zapoznaniu się z dokumentem Standardy Ochrony Małoletnich oraz zobowiązaniem do jego przestrzegania (Załącznik nr 4);
- prowadzenie dla nowych wyznaczonych pracowników Urzędu Gminy w Popielowie szkoleń na temat Standardów Ochrony Małoletnich.
ROZDZIAŁ IX
Zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania
§17
- Niniejszy dokument zostaje udostępniony na stronie internetowej urzędu gminy w Popielowie.
- Niniejszy dokument zostaje udostępniony w powszechnie dostępnym miejscu w urzędzie gminy w Popielowie.
- Niniejszy dokument został również przygotowany w wersji skróconej, zrozumiałej dla małoletnich.
ROZDZIAŁ X
Sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego
§18
- Ujawnione lub zgłoszone incydenty i zdarzenia zagrażające dobru małoletniego są dokumentowane z wykorzystaniem karty interwencji.
- Rejestr interwencji wraz z kartami interwencji jest prowadzony w formie papierowej.
- Dostęp do rejestru interwencji oraz kart interwencji posiada Wójt, Koordynator Standardów Ochrony Małoletnich oraz osoby upoważnione przez Wójta.
ROZDZIAŁ XI
Postanowienia końcowe
§19.
- Wszelkie zmiany dokumentu wymagają formy pisemnej.
- Standardy są dostępne dla pracowników, małoletnich i ich opiekunów, w szczególności poprzez wywieszenie na tablicy ogłoszeń w Urzędzie Gminy w Popielowie oraz poprzez zamieszczenie na stronie internetowej, również w wersji skróconej, przeznaczonej dla małoletnich.
- Zauważone na terenie jednostki szkodliwe i niedozwolone treści należy zgłaszać do Koordynatora.
